Ruka hadi kwenye maudhui makuu

Ugonjwa wa Fistula ( Rectovaginal Fistula)

 


Fistula ni nini?

Fistula ni tundu lisilo la kawaida ambalo hutokana na kuungana kwa sehemu ya chini ya utumbo mpana (njia ya haja kubwa) na njia ya mkojo au njia ya uke, hivyo kumfanya mgonjwa kushindwa kuzuia haja au kutokwa na hajakubwa ukeni.  Mara nyingi husababishwa na kujeruhiwa kwa sehemu hizo wakati wa kujifungua hasa kwa wanawake wanaozaa katika umri mdogo au wanaokosa msaada stahiki wakati wa kuzaa.

Kwa mujibu wa shirika la afya duniani, inakadiriwa kuwa wanawake zaidi ya milioni mbili kutoka Afrika na Asia wanaishi na ugonjwa huu, bila kupatiwa matibabu yoyote, kwa upande wa Tanzania wengi wamekua wakitafuta msaada kwa waganga wa jadi. 

Nini Husababisha Fistula?

Ugonjwa wa Fistula unaweza kusababishwa na mambo kadhaa ikiwemo yafuatayo;

  • Majeraha wakati wa kujifungua,
  • Maambukizi ya Mfumo wa uzazi (PID),
  • Mgonjwa ya utumbo mpana kama vile Crohn ,
  • Saratani ya mfumo wa uzazi au utumbo mpana,
  • Majeraha yanayotokana na ajali au upasuaji wa sehemu ya nyonga.
Fistula husababisha mwanamke kukosa furaha, kupata maambukizi ya mara kwa mara ukeni,kukosa kujiamini na kukata tamaa hasa katika ndoa. 

Dalili za Fistula

  • Kutokwa na haja kubwa ukeni,
  • Kuwa na harufu mbaya muda mwingi ukeni,
  • Kupatwa na maambukizi ya mara kwa mara ukeni,
  • Kujisikia maumivu ya nyonga mara kwa mara, hasa wakati wa tendo la ndoa.


Uchunguzi

Pindi unapokuwa na dalili hizo hapo juu unashariwa kumwona daktari kwa uchunguzi zaidi.
Tegemea daktari kukuuliza maswali ya kina kama vile dalili ulizonazo, lini zimeanza, je dalili hizi zipo muda wote au hutekea mara kwa mara, kama zilianza baada ya kuzaa au la, kama zinapungua au kuzidi, kama ulishawahi kufanyiwa upasuaji kabla au la? 

 Daktari atakufanyia uchunguzi  kwa njia mbalimbali ikiwa ni pamoja na kuangalia kama kuna uvimbe, kidonda au dalili yoyote ya saratani. Vingine ni kama vile kuangalia kwa vifaa maalumu ili kuona kama kuna tundu la fistula kwenye kibofu cha mkojo au kwenye ukuta wa nyuma wa uke. Kingine ni kwamba daktari anaweza kuingiza maji ya rangi kwenye njia ya haja kubwa na kuweka tampon ukeni na baadae kuangalia kama rangi hiyo imeenda mbele au la.



Hatua nyingine zinahusisha kufanyiwa vipimo vya mionzi (X-ray) kwa baada ya kuingizwa kwa kemikali maalumu zinaoonekana kwenye X-ray yaani contrast zitakazosaidia kuona kama kuna tundu. 
Vipimo vingine ni kama CT-scan, MRI n.k.


Tiba

Baada ya daktari kujiridhisha na vipimo kuwa mgonjwa ana fistula,mara nyingi njia pekee ya kupambana na tatizo hili ni upasuaji ili kuziba tundu. Hivyo kwa asilimia kubwa mgonjwa atashauriwa kufanyiwa upasuaji. 
Kabla ya upasuaji endapo mgonjwa ana maambukizi katika kipindi cha uchunguzi basi atapewa dawa (antibiotics) kwanza ili kupambana na maambukizi kisha kupanga upasuaji kulingana na hali yake ya kiafya.

Maswali ya msingi ambayo mgonjwa anafaa kumuuliza daktari wakati wa uchunguzi ni kama vile:
Nini kimesababisha fistula, nini kinasababisha dalili alizonazo, je ni tatizo la muda au la kudumu, nini kifanyike ili kuondokana na tatizo hili au kupunguza dalili za tatizo hili? Vitu vingine ni kama vile Namna gani ya kutibu fistula au dalili hizi endapo upasuaji hauwezekani kutokana na sababu mbalimbali?

Je, mgonjwa afanye nini akiwa nyumbani?

Kwa mgonjwa ambaye tayari amebainika na fistula na anasubiri tiba anatakiwa azingatia mambo yafuatayo akiwa nyumbani;
  • Kuosha sehemu za nje za siri kila mara anapohisi kutokwa na maji maji,
  • Kuepuka kutumia sabuni ndani ya uke wakati wa kuosha,
  • Kila anapoosha ahakikishe anakausha kwa kitambaa kisafi,
  • Aepuke kuvaa nguo za ndani zinazobana na anashauriwa kutumia chpi za pamba ili kuruhusu mzunguko wa hewa,
  • Kama tatizo ni kubwa anashauriwa kutumia pedi na kuzibadilisha mara kwa mara


Jamii kwa ujumla inafaa itambue ukubwa wa tatizo hili na kuwapa msaada wa hali na mali wagonjwa. Mtu wa kwanza kumpa msaada mgonjwa ni mume wake, mzazi wake na ndugu zake wengine. 
Hivyo familia nzima inafaa kushirikishwa kwenye hatua zote za matibabu ili kumpa moyo mgonjwa na kuondoa unyanyapaa. Hili sio tatizo linaloweza kutibiwa kwa waganga wa kienyeji kwani linahitaji upasuaji.

Maoni

Chapisha Maoni

Machapisho maarufu kutoka blogu hii

Msongo wa Mawazo (Depression)

Msongo wa mawazo ni nini? Msongo wa mawazo  ( Depression ) ni mfadhaiko wa akili anaoupata mtu kutokana na shida, taabu, dhiki, matatizo au changamoto zinazomkabili katika maisha ya kila siku. Msongo wa mawazo hutokana na pale mtu anaposhindwa kukabiliana na jambo linalomtatiza. Msongo wa mawazo huwapata watu wa rika na asili zote. Tafiti zinaonyesha kuwa wanawake  hupata msongo wa  mawazo zaidi kuliko wanaume. Msongo wa mawazo ni tatizo la kimwili pamoja na kiakili. Dalili. kujisikia maumivu sehemu mbalimbali za mwili hasa kichwa, kukosa hamu ya kula au kula chakula kupitiliza,hasa vyakula vyenye madhara, kukosa hamu ya tendo la ndoa, kuwa na huzuni wakati wote na kujisikia mnyonge, kusahau kirahisi au kupungua kwa uwezo wa kufikiria, kujisikia mpweke au kukosa matumaini ya maisha, kupungua kwa uwezo wa kimasomo kwa wanafunzi, kuwa na hofu au kutokujiamini, kupungua au kuongezeka uzito bila kupenda, kushindwa kulala au kulala kupindukia, kukosa utulivu w...
Maoni 1
Endelea kusoma

Homa ya Findofindo (Tonsillitis)

Utangulizi   Findofindo ( Tonsillitis) ni nini?  Mafindofindo ni mashambulizi ya virusi au bakteria kwenye tezi za koo zijulikanazo kama findo. Asilimia 15 mpaka 30 ya mashambulizi haya yanatokana na bakteria ila asilimia kubwa hutokana na virusi.  Dalili za mafindofindo   Kwa kawaida ni ngumu kutofautisha kati ya maambukizi yatokanayo na bakteria na yale ya virusi ila leo nitakujuza siri ndogo. Zipo dalili za pamoja na zile za tofauti.  Zifuatazo ni dalili za pamoja za mafindofindo unazoweza kuzipata kwa wagonjwa waliopata maambukizi ya bakteria na yale virusi  Maumivu ya koo Kupata shida katika kumeza  Homa kali ( Zaidi ya nyuzi joto 38 za sentigredi)  Maumivu ya kichwa  Maumivu ya sikio  Utando katika findo Dalili zifuatazo zinaasilimia kubwa sana kupatikana kwa mtu mwenye mashambulio yatokanayo na virusi.  Homa ( zaidi ya nyuzi joto 38 za sentigredi)   Uvimbe shingoni ( upande mmoja au pande mbili)   Maumivu...
Chapisha Maoni
Endelea kusoma

Ualbino (Albinism)

 Ualbino ni nini? Ualbino ( albinism ) ni hali ya kiafya inayotokana na mwili kukosa uwezo wa kutoa homoni aina ya melanin . Homoni hii pamoja na kazi nyingine inahusika na utoaji wa rangi ya mwili. Ukosefu wa melanin huathiri ngozi, macho na nywele.  Ualbino ni hali ya kurithi kutoka kizazi kimoja hadi kingine. Ikumbukwe kuwa  Albino sio mgonjwa bali ni mlemavu wa macho, nywele na ngozi ambavyo huathiri maisha yake ya kila siku, hata kufupisha umri wa kuishi. Nje na binadamu ualbino unaathiri pia wanyama, samaki, wadudu, nyoka, mijusi, ndege na hata mimea (kwa mimea hutokana na ukosefu wa klorofili).  Waathiriwa wenyewe nchini Tanzania waliamua kupendelea kuitwa "watu wenye ualbino" kutokana na matumizi mabaya ya neno zeruzeru katika utamaduni wa Afrika ya Mashariki ambako watu mara nyingi waliona uhusiano kati ya waathiriwa na mapepo au mizimu. Kuenea kwa Ualbino Tafiti zinaonyesha kuwa mtu mmoja kati ya 20,000 duniani ni albino, lakini kwa sababu zisizofahamika ba...
Maoni 1
Endelea kusoma