Ruka hadi kwenye maudhui makuu

Maambukizi ya Sikio la Kati (Otitis Media)

 


Utangulizi

Maambukizi ya Sikio la Kati(Otitis media) ni ugonjwa wa maambukizi yanayoathiri sikio la kati. Sikio la kati ni eneo lililo nyuma ya ngoma ya sikio, ambalo lina nafasi ndogo yenye hewa inayohusiana na sauti. Watoto ndiyo waathirika wakuu wa ugonjwa huu, ingawa watu wazima pia wanaweza kuugua. Maambukizi ya Sikio la Kati inaweza kusababishwa na virusi au bakteria, na mara nyingi huja baada ya kuambukizwa kwa mfumo wa hewa kama mafua au homa.


Aina za Maambukizi ya Sikio la Kati

Kuna aina kuu tatu za Maambukizi ya Sikio la Kati:

Maambukizi ya Sikio la Kati mapya (Acute Otitis Media - AOM): Hii ni maambukizi ya ghafla kwenye sikio la kati yanayosababisha maumivu makali na dalili kama homa. AOM ni matokeo ya virusi au bakteria, ambapo kioevu hukusanyika kwenye sikio la kati.

Maambukizi ya Sikio la Kati yenye usaha (Otitis Media with Effusion - OME): Hali hii hutokea baada ya AOM ambapo kioevu (liquid)  kinabaki kwenye sikio la kati bila dalili za maambukizi makali. Inaweza kusababisha kupungua kwa uwezo wa kusikia, lakini mara nyingi haileti maumivu.

Maambukizi ya Sikio la Kati sugu (Chronic Otitis Media - COM): Ni hali inayojirudia mara kwa mara ya maambukizi kwenye sikio la kati. Inaweza kusababisha madhara makubwa zaidi kama vile kupoteza usikivu wa kudumu ikiwa haitatibiwa mapema.


Dalili za Maambukizi ya Sikio la Kati

Dalili za Maambukizi ya Sikio la Kati zinatofautiana kulingana na aina na umri wa mgonjwa, lakini dalili kuu ni:


Maumivu makali ya sikio (mara nyingi kwenye sikio moja)

Kupungua kwa uwezo wa kusikia

Uvimbe kwenye ngoma ya sikio

Kutoka kwa usaha kutoka kwenye sikio

Homa hasa kwa watoto

Shida ya kulala au kukosa utulivu kwa watoto wadogo


Sababu za Maambukizi ya Sikio la Kati

Maambukizi ya Sikio la Kati hutokea wakati mrija wa Eustachio (unaounganisha sikio la kati na koo) unapoziba au kuvimba, na kuzuia utolewaji wa kioevu (liquid)  kutoka sikioni. Mambo yanayochangia ni pamoja na:


Maambukizi ya virusi au bakteria kwenye mfumo wa hewa (kama mafua)

Kuwa na mzio (allergy)

Uvimbe kwenye sehemu za koo (adenoid)

Kikohozi na mafua ya kawaida


Hatua za Matibabu ya Maambukizi ya Sikio la Kati 

Matibabu ya Maambukizi ya Sikio la Kati yanategemea sababu na aina ya maambukizi:


Maambukizi ya Sikio la Kati  mapya (AOM): Mara nyingi, maambukizi haya hutibiwa kwa kutumia dawa za maumivu kama ibuprofen au paracetamol. Ikiwa maambukizi yamesababishwa na bakteria, daktari anaweza kuandika dawa za viuavijasumu (antibiotics). Kwa watoto, mara nyingi daktari anaweza kupendekeza uangalizi bila antibiotics kwa siku kadhaa, kwani maambukizi mengi yanaweza kupona yenyewe.


Maambukizi ya Sikio la Kati yenye usaha (OME): Hali hii mara nyingi hupona yenyewe bila dawa. Ikiwa kioevu kinaendelea kukaa kwenye sikio kwa muda mrefu, daktari anaweza kuhitaji kufanya upasuaji mdogo ili kutoa kioevu hicho.


Maambukizi ya Sikio la Kati sugu (COM): Hii inahitaji matibabu maalum, mara nyingi ikiambatana na upasuaji wa kurekebisha ngoma ya sikio au kuweka mirija ya kusaidia kutolea kioevu.


Jinsi ya kuzuia Maambukizi ya Sikio la Kati 

Njia za kuzuia Maambukizi ya Sikio la Kati ni pamoja na:


Kuzuia mafua na magonjwa ya kupumua kwa watoto kwa kuwapa chanjo zinazofaa

Kulinda watoto dhidi ya moshi wa sigara, kwani moshi unaweza kuchochea kuvimba kwa mrija wa Eustachio

Kuepuka kuwapa watoto chupa za maziwa wakiwa wamelala chali, kwani hali hii inaweza kuongeza hatari ya maambukizi ya sikio


Hitimisho

Otitis media ni ugonjwa wa kawaida hasa kwa watoto, na kwa bahati nzuri, unaweza kutibika kwa urahisi kama utagunduliwa mapema. Kujua dalili zake na kuchukua hatua za matibabu haraka ni muhimu ili kuepuka matatizo makubwa kama upotevu wa kusikia.


Marejeo

American Academy of Pediatrics. (2013). Diagnosis and management of acute otitis media. Pediatrics, 131(3), e964-e999.

Schilder, A. G., et al. (2016). Otitis media. Nature Reviews Disease Primers, 2, 16063.

Rosenfeld, R. M., Shin, J. J., Schwartz, S. R., et al. (2016). Clinical practice guideline: Otitis media with effusion (update). Otolaryngology–Head and Neck Surgery, 154(1_suppl), S1-S41.

Lieberthal, A. S., Carroll, A. E., Chonmaitree, T., et al. (2013). The diagnosis and management of acute otitis media. Pediatrics, 131(3), e964-e999.

Dhooge, I. J. M. (2015). Risk factors for the development of otitis media. Current Allergy and Asthma Reports, 15(10), 1-7.

Rovers, M. M., Schilder, A. G., Zielhuis, G. A., & Rosenfeld, R. M. (2004). Otitis media. The Lancet, 363(9407), 465-473.


Maoni

Chapisha Maoni

Machapisho maarufu kutoka blogu hii

Msongo wa Mawazo (Depression)

Msongo wa mawazo ni nini? Msongo wa mawazo  ( Depression ) ni mfadhaiko wa akili anaoupata mtu kutokana na shida, taabu, dhiki, matatizo au changamoto zinazomkabili katika maisha ya kila siku. Msongo wa mawazo hutokana na pale mtu anaposhindwa kukabiliana na jambo linalomtatiza. Msongo wa mawazo huwapata watu wa rika na asili zote. Tafiti zinaonyesha kuwa wanawake  hupata msongo wa  mawazo zaidi kuliko wanaume. Msongo wa mawazo ni tatizo la kimwili pamoja na kiakili. Dalili. kujisikia maumivu sehemu mbalimbali za mwili hasa kichwa, kukosa hamu ya kula au kula chakula kupitiliza,hasa vyakula vyenye madhara, kukosa hamu ya tendo la ndoa, kuwa na huzuni wakati wote na kujisikia mnyonge, kusahau kirahisi au kupungua kwa uwezo wa kufikiria, kujisikia mpweke au kukosa matumaini ya maisha, kupungua kwa uwezo wa kimasomo kwa wanafunzi, kuwa na hofu au kutokujiamini, kupungua au kuongezeka uzito bila kupenda, kushindwa kulala au kulala kupindukia, kukosa utulivu w...
Maoni 1
Endelea kusoma

Ualbino (Albinism)

 Ualbino ni nini? Ualbino ( albinism ) ni hali ya kiafya inayotokana na mwili kukosa uwezo wa kutoa homoni aina ya melanin . Homoni hii pamoja na kazi nyingine inahusika na utoaji wa rangi ya mwili. Ukosefu wa melanin huathiri ngozi, macho na nywele.  Ualbino ni hali ya kurithi kutoka kizazi kimoja hadi kingine. Ikumbukwe kuwa  Albino sio mgonjwa bali ni mlemavu wa macho, nywele na ngozi ambavyo huathiri maisha yake ya kila siku, hata kufupisha umri wa kuishi. Nje na binadamu ualbino unaathiri pia wanyama, samaki, wadudu, nyoka, mijusi, ndege na hata mimea (kwa mimea hutokana na ukosefu wa klorofili).  Waathiriwa wenyewe nchini Tanzania waliamua kupendelea kuitwa "watu wenye ualbino" kutokana na matumizi mabaya ya neno zeruzeru katika utamaduni wa Afrika ya Mashariki ambako watu mara nyingi waliona uhusiano kati ya waathiriwa na mapepo au mizimu. Kuenea kwa Ualbino Tafiti zinaonyesha kuwa mtu mmoja kati ya 20,000 duniani ni albino, lakini kwa sababu zisizofahamika ba...
Maoni 1
Endelea kusoma

Homa ya Findofindo (Tonsillitis)

Utangulizi   Findofindo ( Tonsillitis) ni nini?  Mafindofindo ni mashambulizi ya virusi au bakteria kwenye tezi za koo zijulikanazo kama findo. Asilimia 15 mpaka 30 ya mashambulizi haya yanatokana na bakteria ila asilimia kubwa hutokana na virusi.  Dalili za mafindofindo   Kwa kawaida ni ngumu kutofautisha kati ya maambukizi yatokanayo na bakteria na yale ya virusi ila leo nitakujuza siri ndogo. Zipo dalili za pamoja na zile za tofauti.  Zifuatazo ni dalili za pamoja za mafindofindo unazoweza kuzipata kwa wagonjwa waliopata maambukizi ya bakteria na yale virusi  Maumivu ya koo Kupata shida katika kumeza  Homa kali ( Zaidi ya nyuzi joto 38 za sentigredi)  Maumivu ya kichwa  Maumivu ya sikio  Utando katika findo Dalili zifuatazo zinaasilimia kubwa sana kupatikana kwa mtu mwenye mashambulio yatokanayo na virusi.  Homa ( zaidi ya nyuzi joto 38 za sentigredi)   Uvimbe shingoni ( upande mmoja au pande mbili)   Maumivu...
Chapisha Maoni
Endelea kusoma