Ruka hadi kwenye maudhui makuu

Maambukizi ya Sikio la Kati (Otitis Media)

 


Utangulizi

Maambukizi ya Sikio la Kati(Otitis media) ni ugonjwa wa maambukizi yanayoathiri sikio la kati. Sikio la kati ni eneo lililo nyuma ya ngoma ya sikio, ambalo lina nafasi ndogo yenye hewa inayohusiana na sauti. Watoto ndiyo waathirika wakuu wa ugonjwa huu, ingawa watu wazima pia wanaweza kuugua. Maambukizi ya Sikio la Kati inaweza kusababishwa na virusi au bakteria, na mara nyingi huja baada ya kuambukizwa kwa mfumo wa hewa kama mafua au homa.


Aina za Maambukizi ya Sikio la Kati

Kuna aina kuu tatu za Maambukizi ya Sikio la Kati:

Maambukizi ya Sikio la Kati mapya (Acute Otitis Media - AOM): Hii ni maambukizi ya ghafla kwenye sikio la kati yanayosababisha maumivu makali na dalili kama homa. AOM ni matokeo ya virusi au bakteria, ambapo kioevu hukusanyika kwenye sikio la kati.

Maambukizi ya Sikio la Kati yenye usaha (Otitis Media with Effusion - OME): Hali hii hutokea baada ya AOM ambapo kioevu (liquid)  kinabaki kwenye sikio la kati bila dalili za maambukizi makali. Inaweza kusababisha kupungua kwa uwezo wa kusikia, lakini mara nyingi haileti maumivu.

Maambukizi ya Sikio la Kati sugu (Chronic Otitis Media - COM): Ni hali inayojirudia mara kwa mara ya maambukizi kwenye sikio la kati. Inaweza kusababisha madhara makubwa zaidi kama vile kupoteza usikivu wa kudumu ikiwa haitatibiwa mapema.


Dalili za Maambukizi ya Sikio la Kati

Dalili za Maambukizi ya Sikio la Kati zinatofautiana kulingana na aina na umri wa mgonjwa, lakini dalili kuu ni:


Maumivu makali ya sikio (mara nyingi kwenye sikio moja)

Kupungua kwa uwezo wa kusikia

Uvimbe kwenye ngoma ya sikio

Kutoka kwa usaha kutoka kwenye sikio

Homa hasa kwa watoto

Shida ya kulala au kukosa utulivu kwa watoto wadogo


Sababu za Maambukizi ya Sikio la Kati

Maambukizi ya Sikio la Kati hutokea wakati mrija wa Eustachio (unaounganisha sikio la kati na koo) unapoziba au kuvimba, na kuzuia utolewaji wa kioevu (liquid)  kutoka sikioni. Mambo yanayochangia ni pamoja na:


Maambukizi ya virusi au bakteria kwenye mfumo wa hewa (kama mafua)

Kuwa na mzio (allergy)

Uvimbe kwenye sehemu za koo (adenoid)

Kikohozi na mafua ya kawaida


Hatua za Matibabu ya Maambukizi ya Sikio la Kati 

Matibabu ya Maambukizi ya Sikio la Kati yanategemea sababu na aina ya maambukizi:


Maambukizi ya Sikio la Kati  mapya (AOM): Mara nyingi, maambukizi haya hutibiwa kwa kutumia dawa za maumivu kama ibuprofen au paracetamol. Ikiwa maambukizi yamesababishwa na bakteria, daktari anaweza kuandika dawa za viuavijasumu (antibiotics). Kwa watoto, mara nyingi daktari anaweza kupendekeza uangalizi bila antibiotics kwa siku kadhaa, kwani maambukizi mengi yanaweza kupona yenyewe.


Maambukizi ya Sikio la Kati yenye usaha (OME): Hali hii mara nyingi hupona yenyewe bila dawa. Ikiwa kioevu kinaendelea kukaa kwenye sikio kwa muda mrefu, daktari anaweza kuhitaji kufanya upasuaji mdogo ili kutoa kioevu hicho.


Maambukizi ya Sikio la Kati sugu (COM): Hii inahitaji matibabu maalum, mara nyingi ikiambatana na upasuaji wa kurekebisha ngoma ya sikio au kuweka mirija ya kusaidia kutolea kioevu.


Jinsi ya kuzuia Maambukizi ya Sikio la Kati 

Njia za kuzuia Maambukizi ya Sikio la Kati ni pamoja na:


Kuzuia mafua na magonjwa ya kupumua kwa watoto kwa kuwapa chanjo zinazofaa

Kulinda watoto dhidi ya moshi wa sigara, kwani moshi unaweza kuchochea kuvimba kwa mrija wa Eustachio

Kuepuka kuwapa watoto chupa za maziwa wakiwa wamelala chali, kwani hali hii inaweza kuongeza hatari ya maambukizi ya sikio


Hitimisho

Otitis media ni ugonjwa wa kawaida hasa kwa watoto, na kwa bahati nzuri, unaweza kutibika kwa urahisi kama utagunduliwa mapema. Kujua dalili zake na kuchukua hatua za matibabu haraka ni muhimu ili kuepuka matatizo makubwa kama upotevu wa kusikia.


Marejeo

American Academy of Pediatrics. (2013). Diagnosis and management of acute otitis media. Pediatrics, 131(3), e964-e999.

Schilder, A. G., et al. (2016). Otitis media. Nature Reviews Disease Primers, 2, 16063.

Rosenfeld, R. M., Shin, J. J., Schwartz, S. R., et al. (2016). Clinical practice guideline: Otitis media with effusion (update). Otolaryngology–Head and Neck Surgery, 154(1_suppl), S1-S41.

Lieberthal, A. S., Carroll, A. E., Chonmaitree, T., et al. (2013). The diagnosis and management of acute otitis media. Pediatrics, 131(3), e964-e999.

Dhooge, I. J. M. (2015). Risk factors for the development of otitis media. Current Allergy and Asthma Reports, 15(10), 1-7.

Rovers, M. M., Schilder, A. G., Zielhuis, G. A., & Rosenfeld, R. M. (2004). Otitis media. The Lancet, 363(9407), 465-473.


Maoni

Chapisha Maoni

Machapisho maarufu kutoka blogu hii

Ualbino (Albinism)

 Ualbino ni nini? Ualbino ( albinism ) ni hali ya kiafya inayotokana na mwili kukosa uwezo wa kutoa homoni aina ya melanin . Homoni hii pamoja na kazi nyingine inahusika na utoaji wa rangi ya mwili. Ukosefu wa melanin huathiri ngozi, macho na nywele.  Ualbino ni hali ya kurithi kutoka kizazi kimoja hadi kingine. Ikumbukwe kuwa  Albino sio mgonjwa bali ni mlemavu wa macho, nywele na ngozi ambavyo huathiri maisha yake ya kila siku, hata kufupisha umri wa kuishi. Nje na binadamu ualbino unaathiri pia wanyama, samaki, wadudu, nyoka, mijusi, ndege na hata mimea (kwa mimea hutokana na ukosefu wa klorofili).  Waathiriwa wenyewe nchini Tanzania waliamua kupendelea kuitwa "watu wenye ualbino" kutokana na matumizi mabaya ya neno zeruzeru katika utamaduni wa Afrika ya Mashariki ambako watu mara nyingi waliona uhusiano kati ya waathiriwa na mapepo au mizimu. Kuenea kwa Ualbino Tafiti zinaonyesha kuwa mtu mmoja kati ya 20,000 duniani ni albino, lakini kwa sababu zisizofahamika ba...
Maoni 1
Endelea kusoma

Ugonjwa wa Fistula ( Rectovaginal Fistula)

  Fistula ni nini? Fistula ni tundu lisilo la kawaida ambalo hutokana na kuungana kwa sehemu ya chini ya utumbo mpana (njia ya haja kubwa) na njia ya mkojo au njia ya uke, hivyo kumfanya mgonjwa kushindwa kuzuia haja au kutokwa na hajak ubwa ukeni.  Mara nyingi husababishwa na kujeruhiwa kwa sehemu hizo wakati wa kujifungua hasa kwa wanawake wanaozaa katika umri mdogo au wanaokosa msaada stahiki wakati wa kuzaa. Kwa mujibu wa shirika la afya duniani,  inakadiriwa kuwa wanawake zaidi ya milioni mbili kutoka Afrika na Asia wanaishi na ugonjwa huu, bila kupatiwa matibabu yoyote, kwa upande wa Tanzania wengi wamekua wakitafuta msaada kwa waganga wa jadi.   Nini Husababisha Fistula? Ugonjwa wa Fistula unaweza kusababishwa na mambo kadhaa ikiwemo yafuatayo; Majeraha wakati wa kujifungua, Maambukizi ya Mfumo wa uzazi (PID), Mgonjwa ya utumbo mpana kama vile Crohn , Saratani ya mfumo wa uzazi au utumbo mpana, Majeraha yanayotokana na ajali au upasuaji wa sehemu ya nyonga. Fi...
Chapisha Maoni
Endelea kusoma

Homa ya Mfumo wa Uzazi (Pelvic Inflamatory Disease- PID )

Homa ya Mfuko wa Uzazi ni nini? Ni magonjwa yanayompata mwanamke katika uke, shingo ya uzazi,mfuko wa uzazi, mirija ya uzazi na sehemu inayozunguka mfumo wa uzazi. Karibu asilimia 85 ya watu wanaopata homa hii hutokana na magonjwa yanayoambukizwa kwa njia ya kujamiiana, wengi wao wakiwa na vimelea vya bakteria kama vile  kisonono (gonorrhoea) , kaswende (syphilis) , klamidya n.k. Wakati mwingine mgonjwa hupata homa hii kutokana na bakteria ambao kawaida huwa wapo mwilini na hawana madhara lakini kwa sababu mbalimbali kama kupungua kwa kinga, kisukari, saratani, upasuaji, kuwa na magonjwa ya mfumo wa chakula n.k wanasababisha homa.   Dalili Maumivu makali chini ya kitovu na kiunoni, Maumivu wakati wa tendo la ndoa, Maumivu wakati wa kukojoa, Maumivu makali au kutokwa na damu nyingi wakati wa hedhi, Kutokwa na majimaji yenye harufu kali  na rangi ya njano, kijani au kahawia ukeni, Kuwa na homa jotoridi 38.3 au zaidi, Kujisikia uchovu, kichefuchefu n.k.   Sababu Homa ya...
Chapisha Maoni
Endelea kusoma